These past few days, I have been very busy working on an easy to understand module for voter's education aimed at voters 45 and up. I have been scouring the net for available material for this newfound advocacy. But, despite the tons of information I got, the best video I got was in English. The one in filipino is a segment in a t.v. program, but it's not comprehensive enough and might even confuse the voter. The one which I got from the COMELEC website includes portions for the BEI. The viewer/voter often asks me "Ma'am, kailangan pa pala kaming mag-pindot ng pin bago makaboto?" and "Ma'am saan po nakukuha ang pin?" after I show them the video.
So, I totally dropped the video. I show them the Quick Guide Video from YouTube instead and just explain what is happening in the video in Bicol dialect because the video is again in English.
Anyway, today, I came up with a one-page guide which I distributed in a voter's ed seminar I conducted in Goa, Cam. Sur. It's in Filipino but I will have it translated in Bicolano later. Some people advice to make it into a comics. We'll see. Please post your comments and suggestions.
PARAAN NG PAGBOTO
A. MGA IMPORTANTENG IMPORMASYONG DAPAT TANDAAN:
a. ANG BOTOHAN AY SA MAY 10, 2010, LUNES
b. ANG ORAS NG BOTOHAN AY 7:00AM HANGGANG 6:00PM
c. MAGHANDA SA MAHABANG PILA. ANG BAWAT MAKINA AY NAKAKATANGGAP NG HANGGANG 1,000 NA BOTANTE KAYA’T MAHALAGA NA PUMUNTA SA BOTOHAN NA NAKAKAIN NA NG ALMUSAL O PANANGHALIAN.
B. MGA DAPAT ALAMIN BAGO MAGBOTOHAN
a. SAANG POLLING CENTER KAYO BOBOTO?
b. ANO ANG PRESINTO NA IYONG KINABIBILANGAN?
c. SINO ANG INYONG IBOBOTO PARA MAKAGAWA NA KAYO NG LISTAHAN.
C. MGA DAPAT DALHIN BAGO MAGBOTO
a. ISANG I.D. NA MAGPAPATUNAY NA KAYO NGA ANG TAONG NASA LISTAHAN.
b. SAMPLE BALLOT OR LISTAHAN NG MGA KANDIDATONG INYONG IBOBOTO
D. ANG PROSESO NG PAGBOTO
a. PUMUNTA SA POLLING CENTER O PRESINTO NA INYONG KINABIBILANGAN
b. LAPITAN ANG BOARD OF ELECTION INSPECTORS (BEI) PARA IPAKITA ANG INYONG I.D. AT SUMUNOD SA MGA INUUTOS NG BEI
c. TANGGAPIN ANG BALOTA NA IBIBIGAY NG BEI
d. BUMOTO
i. ITIMAN ANG BILOG NA HUGIS ITLOG KATABI NG PANGALAN NG KANDIDATONG INYONG IBOBOTO
ii. HUWAG SUMOBRA NG BOTO SA HINIHINGI NG POSISYON. KUNG SOBRA ITO, HINDI MABIBILANG ANG INYONG BOTO SA POSISYON NA SOBRA ANG BOTO NINYO.
iii. HUWAG SULATAN O MAGLAGAY NG ANO MANG MARKA SA BALOTA
iv. TANDAAN NA ANG BALOTA AY BACK-TO-BACK.
v. TANDAAN NA HINDI NA MAAARING HUMINGI NG PANIBAGONG BALOTA KUNG KAYO AY MAGKAMALI KAYA'T DAPAT SIGURADUHING MAAYOS ANG PAGBOTO SA BALOTA.
e. PAGKATAPOS BUMOTO, PUMUNTA SA COUNTING MACHINE AT ISALANG NG DAHAN-DAHAN ANG BALOTA
f. SIGURADUHIN NA UMAKYAT NG ISANG NUMERO ANG NUMERO NA MAKIKITA SA MAKINA
g. MAKAKAKITA NG MGA SALITANG “THANK YOU FOR VOTING” KUNG TAPOS NA ANG MAKINA SA PAGTANGGAP NG IYONG BALOTA.
h. BUMALIK SA BEI UPANG MAGPALAGAY NG INDELIBLE INK O TINTA SA DALIRI.
(ANG DOKUMENTONG ITO AY ISANG PROYEKTO NG UNIVERSITY OF NORTHEASTERN PHILIPPINES-COMMITTEE ON RESPONSIBLE VOTING)
